In het kort
Het Rijk en lagere overheden, bouwers en Prorail spreken af sneller emissieloos te bouwen.
Er komen nu ook sneller elektrische lichte machines, generatoren en bestelbusjes.
De overheid stelt €1 mrd beschikbaar tot 2030 voor schoon en emissieloos bouwen.
Er komen vanaf 2025 strengere richtlijnen voor de uitstoot van stikstof, fijnstof en vanaf 2028 van CO2 in de bouwsector. Daartoe hebben de overheid en bouwbedrijven maandag een convenant getekend. Naast de uitstootreductie voor middelzware en zware machines, wordt het over vier jaar ook verplicht om lichter materieel zoals graafmachines geheel emissieloos te maken. Het gebruik van dieselgeneratoren wordt afgebouwd.

Ook het bouwtransport, zoals bestelwagens naar de bouwplaats, moet vanaf 2028 uitstootvrij zijn, zo staat in de maandag gemaakte afspraken. Het besluit is onderdeel van de Omgevingswet, die naar verwachting op 1 januari 2024 van kracht wordt.

Van de opdrachtgevers hebben onder meer de rijksoverheid, provincies en grotere gemeenten getekend, net als spoorbedrijf Prorail. Vanuit het bedrijfsleven doen onder meer de branchevereniging voor de levering van bouwmachines BMWT en de werkgeverskoepel Bouwend Nederland mee. ‘We staan voor een grote transitie die veel vraagt van onze ondernemers’, zegt voorzitter Arno Visser van Bouwend Nederland in een reactie. Hij zegt dan ook ‘blij’ te zijn met de subsidies van de overheid voor schoon en uitstootvrij materieel. Het convenant geeft invulling aan de €1 mrd euro die het Rijk tot 2030 beschikbaar heeft gesteld voor emissie-reducerende maatregelen in de bouw.

Verstrekkend
De afspraak dat ook de categorie lichte bouwmachines onder de afspraak tot CO₂-vermindering valt, heeft een verstrekkende werking voor ondernemers. De categorie ‘licht materieel’ waarvoor een inspanningsverplichting gaat gelden, heeft betrekking op zo’n 68.000 bouwmachines. Daarvan is op dit moment nog maar een zeer beperkt deel emissieloos. Daarnaast dienen ook de bestelwagens die voor het bouwvervoer gebruikt worden volledig elektrisch of geschikt voor waterstof te zijn.

Aangezien een kwart (256.000) van alle bestelwagens in Nederland in gebruik zijn ten behoeve van de bouw heeft dit convenant een aanzienlijk grotere impact dan bijvoorbeeld de emissievrije zones voor bestelwagens, zegt Erik Slaaf, financieringsexpert bouwmachines van ING. Volgens hem is het zaak voor bouwondernemingen om nu al voor te sorteren op het ingangsjaar 2028.

Kredietverlening
Als kredietverlener aan de sector wijst hij erop dat er problemen kunnen ontstaan als bouwbedrijven te lang wachten met overschakeling op elektrisch materieel. ‘Dan moeten er in één keer bijvoorbeeld dertig machines worden aangeschaft waar nog nooit ervaring mee is opgedaan.’ De grote investering - een elektrische machine kan tot vier keer duurder zijn dan een dieselapparaat - kan de betaalcapaciteit van het bedrijf onder druk zetten, zegt Slaaf.

Dat kan weer gevolgen hebben voor de kredietverlening van de bank. Dat is volgens hem te voorkomen door nu al te investeren. Hij pleit er daarom voor om met bijvoorbeeld twee machines te beginnen en er ervaring mee opdoen. Volgens de bankier kan een langere financieringstermijn de betalingsdruk van bedrijven verlichten. ‘Wij financieren daarbij elektrisch materieel langer dan dieselmaterieel.’

Het gaat om een inspanningsverplichting, niet om een harde eis. Dat is niet voor niets. Behalve de relatief hoge prijs van elektrische machines, zijn er nog andere hobbels en valkuilen op de route. Zo is er nog maar weinig aanbod op de markt van elektrische machines voor de bouw. Daarnaast is er, door het overvolle stroomnetwerk, nog weinig aanbod van stroom op bouwwerkplaatsen. Daardoor is het soms lastig om materieel te kunnen laten draaien of opladen.

Bron: https://fd.nl/bedrijfsleven/1494335/strengere-uitstootnormen-voor-bouwsector-in-aantocht